Anadolu cografyasi, yüzyillardir çesitli medeniyetlere ev sahipligi yapmistir. Bugün Türkiye Cumhuriyeti sinirlari içerisinde bir yandan Anadolu kültürünün bir kolunu olusturan, öte yandan tarihsel Mezopotamya kültürünü genlerinde tasiyarak devam ettiren Mardin; çesitli dillerin iç içe geçmisligine, yani dil katmanlasmasina sahne olan yapisi ile oldukça dikkat çekici, ayni zamanda konusulan dillerin birbirleriyle etkilesimini canli olarak takip edebilme firsati sundugu için de oldukça önemli bir dilbilimsel temas bölgesidir. Mardin Arapçasi, Anadolu’da konusulan diger Arapça lehçelere, hatta modern Arap lehçelerine göre tasidigi bazi arkaik dil özellikleri ile Fasih Arapçaya daha yakin olmasi ve baskin dil Türkçe ile çok yakin ve yogun iliskiler içerisinde olmasi dolayisi ile incelenmeye degerdir. Temelleri oldukça eskiye dayanan Türkçe-Arapça dil iliskileri, bugün Mardin’de farkli bir boyutta ve seyirde devam etmektedir. Bu çalismada, kaliplasmis yapilari ile dilsel kodlari ve kültürü muhafaza eden ve dilde var olan arkaik unsurlari günümüze tasimada en ideal söz birlikleri olarak gördügümüz atasözleri ekseninde Türkçe-Arapça dil iliskilerinin günümüzdeki bu farkli boyutuna ve dildeki -simdilik bu çalisma için kismî- yansimalarina dikkat çekilecektir. Bu konuda; Türkçe-Arapça atasözleri odakli yillardir devam ettigimiz karsilastirmali kaynak taramalarimiz, derleme ve gözlemlerimiz neticesinde Türkiye Türkçesi yahut Anadolu agizlari ile kelimesi kelimesine ayni olan, ayni anlam ve baglamda da kullanilabilen; ancak Mardin Merkez Arapçasi özelinde daha genis anlam ve baglamlarda da kullanildiklarini tespit ettigimiz üç atasözü incelenerek konunun farkli ve örtük yönlerini ortaya çikaran bulgular paylasilacaktir.

Mersiye di edebiyata klasîk a rojhilat de ji mêj ve xwediyê cîhekî taybet û muhîm e. Ev cûreya helbestê ya ku li ser mirina kesekî hezkirî, qedirbilind û qîmetdar hatiye nivîsandin ji bo mersiyenûsan geh bûne wargeha sîngirtinê û rondikrijandinê û geh jî bûne wargeha pesindayîn, dua û nifirkirinê. Ev cûreyê helbestê di edebiyata klasîk a kurdiya kurmancî de jî xwedî cihekî girîng e. Di vê xebatê de pêsî pênaseya mersiyeyê û qala êsa mirinê ya ku dibe sedema nivîsandina mersiyeyê hat kirin û dû re mersiyeyên kurdî yên ku hatin berhevkirin li gorî sedsalan hatin dabeskirin da bê nîsandan ku di edebiyata klasîk a kurdiya kurmancî de kîjan mersiyenûsî çend mersiye nivîsandine. Mersiyeyên kurdî her wisa ji hêla tese û rûxsar ve hatin nirxandin û rêjeyan wan wek tablo hat dayîn. Herî dawî mersiye ji hêla naverokê ve hatin nirxandin û derheqê mijarê de mînak hatin dayîn. Armanca vê xebatê ew e ku bê destnîsankirin ka mersiyeyê di kurdiya kurmancî de çi wextî dest pê kiriye, di kîjan sedsalê de çend mersiye hatine nivîsandin, herî zêde kîjan wezn û teseya nezmê hatiye bikaranîn û rewsa mersiyeyan ji hêla naverokê ve çawa ye.

Pistî Soresa Cotmehê ya 1917an, li Yekitiya Komarên Sosyalîst ên Sovyetê (YKSS) hikûmeta nû dest bi xebatên çandî dike û di 1934 an da Yekemîn Kongreya Yekitiya Nivîskaran dicive. Di vê kongreyê da realîzma sosyalîst bi awayekî fermî dibe nêrîna hûnerî ya dewletê. Nivîskarên Sovyetê bivênevê bi rêgeza vê nêrînê berhemên xwe diafirînin. Realîzma sosyalîst bi çend rêgezan rû dide û yek ji wan jî îdeolojî û partîzanî ye. Realîstên sosyalîst ên ku bi vê rêgezê derdikevin qada hunerê berhemên bitez dinivîsin û hunera xwe dikin bin emrê doktrînekê an jî îdeolojîyekê. Tespîtên xwe ji aliyê sosyalîzmê ve destnîsan dikin û bi awayekî zelal aliyekî îdealîze dikin û aliyekî jî res dikin. Yekitiya Sovyetê rê li ber hemû miletan vedike ku ew bi zimanê xwe berheman biafirînin, çand û hunera xwe bi girêdayî sert û mercên Partiya Komunîst vejînin. Kurdên Sovyetê jî ji van derfetên Sovyetan sûd werdigirin û dest bi afirandina berheman dikin. Ev gotar di mînaka heft berheman da taybetmendiyên xeta gistî ya realîzma sosyalist vedikole û rengvedana wê ya îdeolojî û partîzanî ya li ser van berheman dide ber çavan di çarçoveya rêgeza vê teoriyê da. Ev dahûrîn rewsa romana kurdî ya Sovyetê dide ber çavan bê ka ew çiqas bi karîgeriya îdeolojiya Realîzma Sosyalîst hatine nivîsîn.

The association between language and territory is particularly significant in terms of indigenousness. Therefore, the argument of this paper is to examine this aspect of the Kurdish language through the interpretation of the Kurdish political movement in Turkey based on self-identification, an essential component of indigeneity. Since the 1990s, the Kurdish political movement has been demanding mother-tongue rights with the growing grassroots support. This study examines pro-Kurdish political party programs, statements/press releases, and interviews with deputies of the HDP, current parliamentary party. The article explores acquiring Kurdish as a native language by Kurds and non-Kurds in the region, mainly through mothers, homes, and the community environment. The process of acquiring the Kurdish language varies according to how individuals interact with the local Kurdish community, such as marrying into Kurdish families, systematic settlement, and growing up in the region. Whilst Kurdish is regarded as the mother language of the Kurds by Kurds and non-Kurds members of the Kurdish political movement in Turkey, this article draws further attention to the regional and local aspects of Kurdish, including its natural learning process of non-Kurds within the region.

Hovering over the peak of imagery in Kurdish poetry, Sherko Bekas has presented several great literary works where he has created plenty of marvelous scenes with a transcendent range of imagination. The poet’s thought and imagination have overpassed the conventional borders of contemporary literature, creating an image from any ordinary scene in life or the society that is exemplary of literary originality and creativity. Defamiliarization is an extensive field in his art and poetry, and he has been highly skillful in a branch thereof known as personification, where his thought and imagination have tremendously mounted to create artistic sceneries. This descriptive-analytical research seeks to investigate the personification technique in Sherko’s poetry, and analyzes its variety of aspects and levels. He has once promoted an animate up to the level of a human being, recreated a non-animate as man, or provided part of a non-animate with personality and therefore activity. Based on this research, however, the most significant aspect of personification in Sherko’s poetry is that once he has personified something, he has let it overpass the conventional borders of literature, granting it a particular characteristic beyond the ordinary conditions of a human being. Thus, the peak of the poet’s art and creativity can be found in this field.

The beginning of Non-Arabs such as Sibawayh (d.796) of Persian origin, Ibn Jana (d.1002) of Greek origin, Jurjanî (d.1413) and Fîruzâbâdi (d.1414) determined the rules of the Arabic language and contributed to the establishment of these rules. A group of non-Arabs who contributed to the spread of Arabic were Kurdish scholars who taught in madrasahs in the Eastern and Southeastern Anatolia Region of Turkey. In this study, we will discuss some of the efforts of madrasahs and scholars in Diyarbakir and Mardin for Arabic to be settled in the hearts and minds of students who demand knowledge. In addition, we will touch on the history of these madrasas, their teaching methods, and the difficulties they face.